Ինչպիսի՞ն պետք է լինի Երևանի բրենդը զբոսաշրջիկներին գրավելու և քաղաքային զբոսաշրջությունը զարգացնելու համար
Ինչպիսի՞ն պետք է լինի Երևանի բրենդը զբոսաշրջիկներին գրավելու և քաղաքային զբոսաշրջությունը զարգացնելու համար
Զբոսաշրջությունն էական նշանակություն ունի քաղաքների զարգացման գործում, քանի որ նպաստում է ենթակառուցվածքների բարելավմանը, բնակիչների բարեկեցության մակարդակի բարձրացմանը, զբաղվածության և եկամուտների ապահովմանը և այլն:
Ըստ ՄԱԿ-ի ԶՀԿ-ի տվյալների՝ քաղաքային զբոսաշրջությունը ենթադրում է ճանապարհորդություն դեպի քաղաքներ, որոնց տևողությունը սովորաբար կարճ է՝ 1-3 օր: Ըստ ՄԱԿ-ի՝ 1950թ. աշխարհի բնակչության 30%-ն էր բնակվում քաղաքներում (751 մլն մարդ), այսօր՝ 55%-ը (4,2 մլրդ մարդ), իսկ 2050թ. 68%-ը կբնակվի քաղաքներում (6,7 մլրդ մարդ), որի շուրջ 90%-ը կլինի Աֆրիկայի և Ասիայի քաղաքներում: Հնդկաստանը, Չինաստանը և Նիգերիան կունենան աշխարհի քաղաքային բնակչության 35%-ը: Մինչև 2030թ. աշխարհում կլինեն 43 մեգաքաղաքներ, որոնց մեծ մասը՝ զարգացող տարածաշրջաններում: Այսօր Տոկիոն ամենամեծ բնակչություն ունեցող քաղաքն է՝ 37 մլն մարդ, որին հաջորդում է Դելին (29 մլն), Շանհայը (26 մլն), Մեխիկոն և Սան Պաուլոն (22 մլն), Կահիրեն, Մումբայը, Պեկինը և Դհական (20 մլն):
Անշուշտ, քաղաքային բնակչության աճը կարող է խնդիրներ առաջացնել կայուն զարգացման տեսանկյունից, ուստի քաղաքային զարգացման պլանավորման ժամանակ անհրաժեշտ է ուշադրություն դարձնել նաև կայուն տնտեսական, սոցիալական և բնապահպանական խնդիրներին: Քաղաքային զբոսաշրջիկները էական օգուտ կարող են բերել քաղաքներին, ուստի քաղաքներին անհրաժեշտ է նորամուծական զարգացման ռազմավարություն՝ խելացի լուծումների կիրառմամբ, որը կառաջարկի մրցունակ զբոսաշրջային արդյունք, միևնույն ժամանակ կնպաստի քաղաքի տնտեսական, սոցիալական և բնապահպանական կայուն զարգացմանը:
Հայաստանում քաղաքային զբոսաշրջության զարգացման հիանալի վայրեր են Երևանը, Գյումրին, Իջևանը, Դիլիջանը, Վանաձորը, և այլն:
2800 ամյա Երևանը Հայաստանի ամենամեծ քաղաքն է՝ երկրի տնտեսական, մշակութային կենտրոնը: Հիմնադրվել է մ.թ.ա. 782 թ.՝ Հռոմի հիմնադրումից 29 տարի առաջ: Երևանում զբոսաշրջիկները կարող են հիանալ հին ու նոր ճարտարապետությամբ, այցելել թանգարաններ, թատրոններ, եկեղեցիներ, այգիներ և այլն: Այցելության լավագույն վայրերից են՝ Մատենադարանը (որտեղ պահվում է շուրջ 17000 ձեռագիր), Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրը և Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը, Էրեբունի ամրոցը և Էրեբունի պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանը, Հայաստանի պատմության թանգարանը, Հայաստանի ազգային պատկերասրահը, Հաղթանակի զբոսայգին և Մայր Հայաստան հուշահամալիրը, Կասկադ համալիրը և Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնը, Երևանի կոնյակի գործարանը, Օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնը, Երևանի կենդանաբանական այգին, Երևանի բուսաբանական այգին, Հանրապետության հրապարակը՝ երգող շատրվաններով, Վերնիսաժի շուկան, Սիրահարների այգին, Հյուսիսային պողոտան, Ազատության հրապարակը և Կարապի լիճը, եկեղեցիները, և այլն:
2018թ. տարեսկզբի դրությամբ Երևանի մշտական բնակչությունը կազմել է 1077.6 հազար մարդ: Երևանում 2017թ. եղել է 320 հյուրանոցային տնտեսության օբյեկտ, որոնց մեջ կան նաև միջազգային ճանաչում ունեցող հյուրանոցների ցանցեր՝ Armenia Marriott Hotel-ը, Best Western Congress Hotel-ը, Hyatt Place Yerevan Hotel-ը, Double Tree by Hilton Hotel-ը, Ibis Yerevan Center Hotel-ը, ALEXANDER Hotel-ը, Radisson Blue-ն, Holiday Inn-ը և այլն: Երևանում զբոսաշրջիկները մնում են սովորաբար 2-3 օր, և քանի որ Երևանի համար զբոսաշրջիկների թիվն առանձին չի հաշվարկվում, ապա համարվում է, որ Հայաստան ժամանած զբոսաշրջիկները նաև այցելում են Երևան, ինչը սակայն այնքան էլ հավաստի չի կարող լինել:
2019թ. Երևանի բյուջեից զբոսաշրջությանը կհատկացվի 138 մլն դրամ (ընդհանուր ծախսերը կկազմեն 84 մլրդ դրամ):
Վերջին տարիներին մի շարք աշխատանքներ են կատարվել Երևանում զբոսաշրջության զարգացման ուղղությամբ՝ Երևան Սիթի տուր, Երևանյան ամառ, Երևանի զբոսաշրջային քարտեզների ու ուղեցույցերի տպագրություն, և այլն: Սակայն դեռ առկա են մի շարք խնդիրներ: Երևանը պատշաճ կերպով չի ներկայացվում արտերկրում որպես 2800 ամյա պատմություն և մշակույթ, համեղ խոհանոց և հյուրընկալ ժողովուրդ ունեցող քաղաք: Զբոսաշրջային ենթակառուցվածքները թերզարգացած են, ծառայությունների մակարդակը շատ բարձր չէ, քիչ են զբոսաշրջային տեղեկատվական կենտրոնները: Երևանում զբոսաշրջության զարգացման համար, հաշվի առնելով Երևանի պատմամշակութային, կրոնական, գաստրոնոմիական, ժամանցային, գործարար զբոսաշրջային հնարավորությունները, պետք է մշակել Երևանի զբոսաշրջային բրենդ և ակտիվ մարքեթինգային գործունեության միջոցով ներգրավել միջազգային զբոսաշրջիկների, զարգացնել զբոսաշրջային ենթակառուցվածքները, բարելավել սպասարկման մակարդակը, զբոսաշրջային ծառայությունների գին-որակ ցուցանիշները, ավելացնել կանաչ տարածքները, զբոսաշրջային ժամանցի վայրերը, և այլն: Քանի որ Երևանի զարգացման 2019-2023թթ. հնգամյա ծրագրում ևս նախատեսվում է մշակել Երևանի զբոսաշրջային բրենդ, ուստի սույն վերլուծականում փորձել ենք առաջարկել մեր տարբերակները (գծապատկեր 1 և 2): Նշենք նաև, որ Երևանի բրենդի ստեղծմանն ուղղված աշխատանքներ կատարվել են դեռ 2012-2013թթ., այնուհետև 2017թ., սակայն այդպես էլ վերջնական տեսքով բրենդ չմշակվեց:
![](https://asue.am/images/1551686072/38f8750c937a610ffdf713f9.jpg)
Գծապատկեր 1. Երևանի զբոսաշրջային բրենդը (Գծապատկերը մշակվել և առաջարկվել է հեղինակի կողմից)
Նկարում կարմիր գույնն ուշադրություն է գրավում, կապված է հույզերի հետ, գրավիչ է, կենսունակ, տալիս է ուժ, քաջություն, սեր ու խանդավառություն:
Նարնջագույնը խորհրդանշում է խրախուսանք, հուզմունք, ջերմություն և ոգևորություն՝ այցելելու Երևան: Այն հրավիրող, էքստրովերտ գույն է, արտացոլում է ուրախություն և երջանկություն, ունի շարժիչ և խթանող ուժ:
Դեղինը խորհրդանշում է վստահություն, հաջողություն, լավատեսություն: Դեղին գույնը խթանում է ուղեղի ձախ կողմի աշխատանքը՝ օգնելով արագ մտածել և որոշում ընդունել: Այն ուշադրություն է գրավում, քանի որ աչքն առաջինը տեսնում է դեղինը:
Դեղինով գրված է «The city of sun - Արևի քաղաք»: Մարդու աչքը գրավում է դեղինը, և կարդալով Արևի քաղաք-ը, մարդն արդեն կենտրոնանում է մնացածի վրա՝ Երևանն ասոցացնելով արևի հետ: Կարմիրը խանդավառություն է առաջացնում՝ այցելելու Երևան: Նարնջագույնով նշվել են այն հիմնական գործողությունները, ինչը կարելի է տեսնել կամ անել Երևանում, ինչին լրացնում են փոքր նկարները: Երևանում կարելի է զգալ 2800 ամյա պատմության շունչն ու առաջին քրիստոնյա ազգի հավատքը, հիանալ անկրկնելի մշակույթով ու հիասքանչ ճարտարապետությամբ, վայելել ազգային խոհանոցի համեղ ուտելիքները և հիանալի ու բազմաբովանդակ ժամանցն անցկացնել արևի քաղաք Երևանում:
Դրանից բացի մշակել ենք նաև այլ, ավելի պարզ բրենդ՝ առանց տեսարժան վայրերի նկարների և գործողությունների՝ նշելով միայն «Երևան. Արևի քաղաք»-ը՝ կարմիր և դեղին գույներով (գծապատկեր 2):
![](https://asue.am/images/1551686072/84ed63b0d41ce32c27dd32bf.jpg)
Գծապատկեր 2. Երևանի բրենդը (Գծապատկերը մշակվել և առաջարկվել է հեղինակի կողմից)
Անհրաժեշտ ենք համարում նաև ներկայացնել տարբեր քաղաքների բրենդները մի գծապատկերով.
![](https://asue.am/images/1551686072/42738e2b91c6e4a0bc0a69de.jpg)
Գծապատկեր 3. Տարբեր քաղաքների բրենդները
Իհարկե մեր մշակած տարբերակները կարող են լրամշակվել, փոփոխվել՝ ներգրավելով տարբեր մասնագետների՝ ինչպես զբոսաշրջության փորձագետների, այնպես էլ գրաֆիկ դիզայներների և այլն, սակայն կարծում ենք, որ հիմնական սկզբունքը պետք է լինի այն, որ բրենդը պետք է և´ գունային առումով գրավիչ լինի, և´ գրվածով իմաստ պարունակի՝ Երևանը ներկայացնելով որպես ջերմ, արևոտ, հյուրընկալ ու ապահով քաղաք:
Մարտ, 2019